Dünya Krizi ve Türkiye: İhracattaki Sert Daralma Sürüyor

Mart ayına ait ihracat rakamları yayınlandı. Ocak’ta yüzde 9.8’lik ve Şubat’ta yüzde 13’lük gerilemenin ardından ihracattaki sert düşüş artarak devam ediyor. Mart’ta ihracat yüzde 13.4 azaldı. İhracattaki daralmanın, dünya krizinin derinleşmesinin Türkiye ekonomisine yansımalarından biri olduğunu daha önce belirtmiştim. Yine dün açıklanan büyüme rakamlarıyla beraber düşünürsek, 2015 yılında 2000li yıllarda oluşturulan neoliberal-büyüme modelinin tıkandığına tanıklık edeceğimizi söyleyebiliriz.

Dünya Ekonomisinde Krizin Derinleşmesi

 2015 yılında dünya ekonomisindeki gündemi, ABD’deki ılımlı toparlanma sonucunda faiz oranlarının yeniden artırılmasının gündeme gelmesi ve bunun diğer ülkeler üzerine etkilerinin neler olabileceği oluşturuyor. ABD dışındaki önemli üretim merkezlerinde krizden çıkış için kuvvetli bir belirti henüz mevcut değil. Bu ortamda FED’in olası faiz artışının diğer ülkelere olan etkisinin, basit bir finansal istikrarsızlıktan daha kuvvetli olacağını, hatta bunun etkilerinin FED’in 1980’lerin başındaki faiz artışı sonrası çevre ülkelerde yaşanan borç krizlerini andırabileceğini düşünüyorum. Bu konuda daha detaylı bir şekilde yazacağım, o nedenle şimdilik Moody’s’in konu ile ilgili yayımladığı son rapora işaret etmekle yetineyim. Raporda FED’in olası faiz artışından olumsuz etkilenme ihtimali en yüksek olan ülkenin Türkiye olduğuna işaret ediliyor.

Kaynak: http://goo.gl/FQoQY1

Mart İhracatı

Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin Mart 2015 ile ilgili yayımladığı rapora göre, ihracatın 2014’ün aynı ayına göre yüzde 13.4 azaldığını görüyoruz. Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı ilk 10 ülkeye baktığımızda, Rusya ile olan ihracatın yüzde 32.5, Irak’la yüzde 27.9, Almanya ile yüzde 18.7 daraldığını görüyoruz. Sektörel olarak baktığımızda ise “Elektrik, Elektronik ve Hizmet” sektörünün yüzde 20.3, “Çelik” ve “Otomotiv” sektörlerinin de sırasıyla yüzde 17.6 ve 16.7 daraldığını görüyoruz. Mart ayı ihracatının daha da kötü olmamasına neden olan “Fındık” ihracatındaki yüzde 35.7’lik ve “Savunma ve Havacılık” sektörlerindeki yüzde 26.7’lik artışlar oldu.

2015 için İç Talebin Artan Önemi
2014 yılına ait açıklanan büyüme rakamları, Türkiye ekonomisindeki büyümenin tempo kaybederek azalmaya devam ettiğini gösterdi. 2014’te bu azalmanın daha da şiddetli olmasını engelleyen ihracattaki artış idi. Ancak 2014’te yüzde 2.9 olarak gerçekleşen büyümeye yüzde 1.8’lik bir katkı yapan ihracatın 2015’teki çöküşü, 2015’te ekonomik büyümenin durma noktasına gelebileceğini gösteriyor.

Her ne kadar “tatlıya bağlansa” da faiz konusundaki tartışmaların gerisinde, seçime gidilen bir süreçte iç talebin artırılması zorunluluğunun olduğunu ve merkez bankasının üzerindeki bu baskının artarak devam edeceğini belirtelim. Önümüzdeki birkaç ayda ekonomik tablo radikal bir şekilde değişmeyebilir. Ancak ileride, geriye dönüp baktığımızda 2015’i, 2000’lerdeki neoliberal-büyüme modelindeki tıkanıklığın tescillendiği bir yıl olarak anabiliriz.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bu yazı, 01.04.2015 tarihinde RIT-Türkiye Araştırmaları Enstitüsü sayfasında yer almıştır. Erişim:  http://riturkey.org/2015/04/dunya-krizi-ve-turkiye-ihracattaki-sert-daralma-suruyor/