Yunanistan’da 28-29 Temmuz’daki grevlerin siyasal sonuçlarını henüz bilmiyoruz. Ancak Yunan borcunun yeniden yapılandırılması için öne sürülen programlarda borcun geri ödemesinin orijinal getiri hesaba katıldığında (bankaların açıkladığı rakama göre) ortalama % 21’lik bir kesintiyle yapılması Avrupa Birliği bürokratları ve borç yeniden yapılandırılmasına katkı sunacak özel sektör temsilcileri tarafından kabul edilmiş görünüyor.
Ortalık Yunan borcu açısından şimdilik sakin. İtalya, İspanya ve belki Belçika tahvilleri yeni hedef, A.B.D.’nin kredi notunun tarihinde ilk kez düşürülmesi ve sonrasında borsalarda başlayan çalkantı ön planda. Avrupa Markez Bankası Mayıs 2010’da Yunan tahvilleri almaya başlayarak gösterdiği desteğin bir benzerini 8 ve 9 Ağustos’ta İtalyan ve İspanyol tahvillerini alarak gösteriyor.
Şimdiki durgunluk Yunan borcu açısından yeni bir fırtına öncesi sessizlik olabilir. 21 Temmuz’daki toplantıda European Financial Stability Facility’nin destek kapasitesini arttırma yönünde ve 440 milyar euro’luk bir borç verme kapasitesi sağlama doğrultusunda alınan kararın sonuçları 2011 sonbaharında Eurozone bölgesindeki ülkelerin toplu onayı görülmeden geçerlilik taşımıyor. Ancak yine de planda Eurozone üyelerinin uygun faizle (109 milyar euroya kadar) Yunanistan’a borç vermeleri söz konusu ve bu paket borcun ödenmesi umutlarını arttırmış görünüyor. Buna ek olarak, Yunan tahvillerini elinde tutan özel sektörün de plana dahil edilip bazı fedakarlıklarda bulunacağından söz ediliyor.
Literatürde borç yeniden yapılandırmalarında yeni yapılandırmada gördüğümüz kesintiler için kullanılan terim “haircut”. Kapitalize edilmiş getiri ile birlikte borç kağıdının sembolize ettiği toplam paranın azalması borç yeniden yapılandırmalarında sık görülen bir durum. Ancak bu tarz bir yeniden yapılandırma, sadece ve sadece borcun geri ödenemeyeceği anlaşıldığında ya da kamunun borç geri ödemesini yapamayacağını ilan ettiği durumda geçerli. Yunan devleti Arjantin’in 2001’de yaptığına benzer bir ilanda bulunmadı. Bunun nedeni bu ilanın kendisinin ellerinde 60 milyar dolar civarında Yunan tahvili tutan Fransız ve Alman bankalarını kısa süre içinde oldukça zor duruma düşürecek olması. Kredi Temerrüt Takası primleri yatırımcılardan almış ancak şimdi bir geri ödemede bulunmak istemeyen finansal sigorta şirketlerinin konumu da burada etkili olabilir. Bunun yerine borcun bu haliyle geri ödenemeyeceği yeniden yapılandırma planlarının oluşturulması sırasında uzun vadeli (15 yıla kadar) Yunan tahvilerinin yatırımcıya kazandıracağı getiri üzerinden yapılan hesaplamalarla açığa çıkıyor. Burjuvazinin samimi yayın organı Economist, International Institute of Finance’in % 90’lık başarı beklentisi açıkladığını söylüyor. Ancak gönüllü yeniden yapılandırmada “haircut” (saç kesimi) oranı gibi katılım da ancak anlaşma imzalandıktan sonra ya da takas gerçekleştikten sonra netlik kazanacaktır.
İki noktayı tekrar hatırlatalım: Yunanistan’ın borç geri ödeme kapasitesine dair olan algı Yunanistan sokaklarında devam eden mücadele ve hükümetin aldığı kararların uygulanmasıyla oldukça ilişkili. Bu nedenle Syntagma meydanına asılan her pankartın, Atina sokaklarındaki her yürüyüşün yoğun bir anlamı var. Ancak Yunanistan’ın borcunun ödenmeyeceği ilan edilirse ya da finansal yatırımcılara “bu kadar ödüyoruz” mesajı verilirse esaslı bir saç kesimi gerçekleşebilir. İkincisi Yunanistan borcunun yüksek faiz ödemeleri nedeniyle herhangi bir şekilde azalması söz konusu değil. Buna karşın kriz yönetiminde bulunanların bu kadar uzun süre yeni ödeme planları üzerinde tartışması mezarlıktan geçerken ıslık çalmaya ya da “ümüğünü sıkarım” diyen kabadayının ne olursa olsun borcu ödetirim inancına benziyor. Oysa kriz bizimle ve şimdilik hiçbir yere gitmiyor.